In het ouderonderzoek voor primair onderwijs stelt Steda de groep centraal. We vragen ouders naar het welbevinden van hun kind(eren) in de groep en hun mening over hoe de groep functioneert. Ook de beeldvorming van de school als geheel komt aan bod. De resultaten van het onderzoek geven de schoolleider handvatten voor gesprekken met de medewerkers en met de ouders.
Om te kijken hoe dit in de praktijk tot uiting komt, ging Stef ten Dam van Steda zelf in gesprek met Zina Heikamp, directeur van OBS Prinses Catharina-Amalia (PCA) in Den Haag. Deze school maakt onderdeel uit van De Haagse Scholen. Steda verzorgt de ouderonderzoeken voor alle scholen binnen dit bestuur.
Kort en bondig
Zina en Stef zijn het er al snel over eens dat de vragenlijsten van de ouderonderzoeken in het algemeen veel te lang zijn. Steda kiest daarom voor kortere vragenlijsten, die meer gericht zijn op de groep en het kind in de groep. Als er meer informatie nodig is, dan moet de school in gesprek met de ouders. En dat is precies wat Zina wil: “Deze vragenlijst gaat over realistische zaken waarmee we echt aan de slag kunnen.” Met de resultaten van het onderzoek kan zij samen met haar team en de medezeggenschapsraad concrete acties formuleren die ze vervolgens verwerkt in het schoolplan.
Gespreksstof
Stef licht toe dat dit ouderonderzoek niet alleen input levert voor gesprekken met ouders maar ook voor het bespreken van het functioneren van de leerkracht. De onderzoeksresultaten kunnen onderdeel uitmaken van de prestatiecyclus. Het functioneren van de groep en het welzijn van het kind zijn hiervoor immers belangrijke indicatoren. Belangrijk is dan wel om niet alleen te focussen op de lage scores maar juist ook de leerkrachten te complimenteren voor wat goed gaat. Zina beaamt dit helemaal: “Disfunctionerende leerkrachten bestaan niet! Leerkrachten hebben met ambitie een PABO-opleiding afgerond en worden vervolgens voor de leeuwen gegooid. Als er iets niet goed gaat, ga dan in gesprek en kijk wat er aan de hand is!”
Score Welbevinden kind
In het onderzoek van Steda staat het welbevinden van het kind centraal. Dit wordt ook uitgedrukt in een score. Zina merkt dat leerkrachten dit soms zien als een cijfer voor hun functioneren. Maar dat is zeker niet het geval! Het welbevinden wordt immers door zoveel meer factoren bepaald. Als het cijfer hoog is, dan mag de leerkracht daar natuurlijk trots op zijn en voor gecomplimenteerd worden. Maar als de score lager dan gewenst is, dan moet worden bekeken hoe dit komt. Voor Zina is dit vanzelfsprekend. Door te kijken naar alle scores en groepen kan zij focussen op de bepalende factoren voor het functioneren van de groep en de leerkracht.
Gesprekscyclus
De gesprekken met de leerkrachten verlopen bij PCA niet volgens een vaste checklist. Zina wil weten wat de leerkrachten bezighoudt en hanteert hierbij de Golden Circle van Simon Sinek. Eerst kijken naar het Waarom, vervolgens naar het Hoe en dan pas naar het Wat. Functioneringsgesprekken beginnen dan ook met vragen als: Hoe gaat het met je? Heb je het naar je zin? De resultaten van het ouderonderzoek kunnen dan aanleiding zijn om te bespreken waarom en hoe een bepaalde situatie is ontstaan en leiden tot concrete afspraken. Vaak zijn de onderzoeksresultaten een bevestiging van wat Zina al heeft geconstateerd en kan zij hiermee haar waarneming onderbouwen.
Andere kijk
De resultaten van het ouderonderzoek zijn dit jaar voor PCA hoger dan ooit. Dit komt doordat de vragen de ouders op een andere manier naar de school laten kijken. Zina merkt op dat er sowieso een nieuwe kijk op de rolverdeling tussen school en thuis ontstaat. Kinderen leren tegenwoordig de hele dag door en niet meer alleen op school. En de opvoeding van de kinderen vindt niet meer alleen thuis plaats maar ook op school en op de voor-, tussen- en naschoolse opvang. Kortweg is school de expert van het kind op school en zijn de ouders expert van het kind thuis. Belangrijk is dus dat ouders en leerkrachten zich hiervan bewust zijn en elkaar hierin respecteren en vertrouwen.
Een voorbeeld
Ouders beoordelen een aantal aspecten over het functioneren van de groep en de school. Het gaat dan over de indruk die ouders hebben. Ze zijn immers normaalgesproken overdag niet op school. Een concreet voorbeeld hiervan is de vraag over het deelaspect ‘Sfeer, rust en orde’. Ouders zien slechts een stukje van de dag: tijdens het brengen en halen van de kinderen of tijdens andere vrije momenten. De sfeer in de groep is overdag heel anders dan tijdens deze momenten. Het idee kan dan zijn dat rust en orde ver te zoeken zijn, terwijl de groep binnen vijf minuten stilletjes aan het werk is nadat de laatste ouders zijn vertrokken.
Communicatie
Goede communicatie is onontbeerlijk, zowel naar de ouders als naar de medewerkers. Zo ook de communicatie over de onderzoeksresultaten. Zina deelt de rapportages op groepsniveau samen met de opmerkingen van de ouders met de betreffende leerkrachten per specifieke groep. Verder stelt Zina een top drie en een tip drie samen van de highlights over de school, de bouw en de groepen en stuurt deze naar de medezeggenschapsraad en de teams. Vervolgens bekijken ze hoe ze deze punten kunnen uitzetten ten opzichte van de plannen van de school. Vallen speerpunten samen of juist niet? Wat kan dit jaar nog worden opgepakt en wat gaat er mee naar volgend jaar als speerpunt? Tenslotte mailt Zina de belangrijkste resultaten met een toelichting naar de ouders.
Highlights
Stef was natuurlijk benieuwd naar Zina’s top drie van highlights over het ouderonderzoek. Daar is ze heel duidelijk over. Met stip op één staat de indeling van de resultaten op niveau van school, bouw, groep en kind. Vooral de feedback op bouw-niveau vindt Zina geweldig: “Het gebeurt in de bouwvergaderingen!” Daarnaast is zij zeer te spreken over de leesbaarheid van het rapport met de heldere opbouw, de weergave van de opmerkingen en de manier van aanleveren. En last but not least noemt Zina de positieve insteek van het onderzoek en de rapportages. Want “Alles wat je aandacht geeft, groeit!” En dat is precies waar Steda voor staat.